Evcil hayvan bakımı: Kaplumbağa, tavşan, hamster
Evde en kolay bakılabilecek hayvan balık ama işte ele alıp bıcır bıcır sevemedikten sonra evcil hayvan beslemeye anlam veremeyenler olduğunu da biliyoruz. O halde önce annenizden izin alın, arkasından yazımızı okuyup tavşan mı, hamster mı yoksa kaplumbağa mı istediğinize karar verin.Kaplumbağa:
Kaplumbağanız bir teraryumda yaşayacak. Teraryum kısaca sürüngen akvaryumu gibi bir şey. Bir petshop’a gidip kaplumbağanız için bir “kap” isterseniz muhtemelen size içinde birkaç plastik palmiye olan fanus verecektir. Asla diyoruz. Üzgünüz ama dostunuz bu hücrenin içinde er geç ölecek. Kaplumbağanız suda yaşıyorsa, içinde su ve kuruması için çıkabileceği bir kaya olan fanus, ilk bir ya da iki yıl yaşaması için uygun bir ortam olabilir. Ancak kaplumbağanızın boyu 10 santimi geçtiğinde er geç bir akvaryuma geçmeniz gerekecek, bu yüzden bizce baştan uygun bir teraryum hazırlamalısınız.Kaplumbağanız suda yaşıyorsa yarısına kadar su, kurumak için çıkabileceği bir kaya, günde beş saat kadar çalışacak bir filtre, zemine dökeceğiniz akvaryum kumu, günün 12 saati açık kalacak bir lamba ve kışın kaplumbağanızın hastalanmaması için teraryumu 26 dereceye ısıtmak üzere kullanacağınız bir ısıtıcı yeterli donanım olarak kabul edilebilir. 20 litre su koyduğunuzda yarısından çoğu dolmayacak kadar büyük bir teraryum seçmelisiniz. Suyunuzun yüksekliği, kaplumbağanızın dikine rahatlıkla yüzebileceği kadar olmalı. Yoksa ters dönerse doğrulamaz.
Kaplumbağanız karada yaşıyorsa suyun içine dalamayacaktır, bu da daha fazla alana ihtiyacı var anlamına geliyor. Kara kaplumbağaları için ilk yıllarda fanus yeter kuralı bu durumda geçerli değil. Kara kaplumbağaları için hacim değil büyüklük önemli, bu da en az bir metrelik bir uzunluk demek. Ayrıca temizlenmeleri için birkaç cm derinliğinde suları da olmalı. Güneş ışınlarına benzer bir aydınlık sağlayan infrared lambayı, kendinizi kaplumbağacılığa kaptırırsanız alabilirsiniz, başta bütçeniz kısıtlıysa kendinizi sıkmayın. Bitkiler de şart değildir, kaplumbağanızdan çok sizin keyfinize bağlı. Yeni aldığınız kaplumbağayı bir litreye bir tatlı kaşığı tuz oranıyla hazırladığınız su ile yıkamayı unutmayın. Bütün bu yaşadıklarının onu ölümüne korkuttuğunu unutmayın, ilk birkaç gün saklanıp ortalıklarda görünmezse bunu doğal karşılayın.
Kaplumbağanız, yılda bir kere uzunca bir süre ortadan kaybolursa şaşırmayın. Doğru bildiniz, kabuklu dostunuz kış uykusuna yatıyor. Kaplumbağanız suda yaşıyorsa eylül gibi tembelleşmeye başladığını fark edeceksiniz. Yemek yememeye başladığında zamanı gelmiş demektir, endişelenip zorla yedirmeye çalışmayın. Isıtıcıyı kapatın ve bırakın 2 ay boyunca uyusun. Kaplumbağanız karada yaşıyorsa ve hareketleri yavaşlamaya başlıyorsa büyükçe bir kuyunun içine önce toprak, sonra yosun döşemelisiniz. Kutunun kenarlarına hava alması için delikler açmalı ve üzerine bir örtü örterek serin tutmalısınız.
Kaplumbağanızı en çok onlar için hazırlanmış özel yemlerle besleyin. Tabii her zaman tek tip yemle beslemeniz sağlıklı olmaz. Bir su kaplumbağasıysa kurutulmuş karides ve balık, küçük et parçaları, kuru solucan, midye içi, kara kaplumbağasıysa her türlü meyve ve sebze ile rejimini renklendirebilirsiniz. Bu beslenme zamanlarında elinizden yemek yedirmenin keyfini çıkarın, kaplumbağanızla en çok sosyalleşyiğiniz zamanlar bunlar olacak. Kaplumbağalar genellike karınları doyunca sahiplerinin yüzüne bakmazlar.
Tavşan:
Tavşanınız bir kafeste yaşayacak, tabii siz kucağınızda mıncıklamaktan, o da etrafta zıp zıp dolanmaktan yorulduğunda. İlk bilmeniz gereken şey, tavşanınızı yavru bile olsa asla kutuda beslemeye kalkmayın. Kutuda yaşayan tavşanların ayakları sürekli ıslak kalacağından kolayca bitlenir ve hastalanırlar. Ayaklarından bir türlü çıkmayan idrar kokusu ise evinize böcek çekecektir. En kötüsü de kutuda yaşayan tavşanlar mutsuz olurlar ve kendisini kucağınıza almanıza izin vermezler, bunu istemezsiniz sanırız?Kafeste yaşayacak olması, tutsak olacağı anlamına gelmiyor. Kendisi için yeterince büyük (mümkün olan en büyük kafesten bahsediyoruz) bir kafeste mutlu olacaktır, en önemlisi kendini güvende hissedecektir. Aynı kuşlar gibi kafesin kapağı açık kalabilir, böylece istediği zaman girip çıkabilir. Önemli olan şey yemek yiyebileceği, uyuyabileceği, çişini yapabileceği, kemirmek istediklerini kemirebileceği kendine ait bir yuvaya sahip olmanın rahatlığını yaşamasıdır. Kafesin altına gazete sermeyin kemirecekleri için boyalar midelerine rahatsızlık verir, kâğıt havluyu deneyin.
Peki çişini nereye yapacak? Tavşanlar da kediler gibi, konuyu bir kere hallederseniz rahat edersiniz. Kafesinin içine küçük bir kap koyun ve içini talaş ya da kedi kumuyla döşeyin. Biraz iğrenç olacak ama bu kumu çişi ile ıslatın. Bundan sonra buraya gitmesi gerektiğini anlayacak. Çişini evin içinde başka bir yerdeki kaba ya da yemliğine yapmaya kalkarsa kızmayın, sadece bu kabı kumla doldurun ve kafesine koyun. Tavşanınızın tuvaletini kediler gibi balkonda yapmasına izin vermeyin, dediğimiz gibi böcek sorunu yaşamanız ihtimali artar.
Tavşanınız yavru iken onu marul gibi sebzelerle ve meyve ile beslemeyin. Marul kemiren bir yavru tavşan görüntüsüne doyum yok ama ishal olan yavru tavşanınızın hayatta kalma şansı da pek yok. Siz en iyisi üç aylık olana kadar sadece kuru otlar ve hazır yem ile besleyin. Ondan sonra yavaş yavaş taze meyve ve sebze vermeye başlayabilirsiniz. Yine de rejiminin büyük bölümünü hazır yem ve kuru yonca oluştursun, tavşanlar kuru yoncaya bayılırlar. Siz hergün suyunu değiştirin ama pek su sevmediklerini fark edeceksiniz.Tavşanınızı zorla ele almaya kalkışmayın. Bırakın yavaş yavaş alışsın. Oldukça ürkek bir hayvan olduğundan sizin sevginize ve korumanıza ihtiyaçları var, yani zorlamazsanız onlar size gelecektir. Korktuklarında ayaklarını hızlıca yere vururlar ve genellikle en çok gürültüden korkarlar. Korkan bir tavşanın en rahat ettiği yer, sahibinin elinin altıdır. Orayı bir kere keşfetti mi çıkmak bilmeyecek. Kucağınıza çıkmaya can atan, akşam (kısık sesle) televizyon izlerken yanınıza sokulan bir tavşan kadar sizi mutlu eden bir evcil hayvan bulmak zordur açıkçası.
Hamster:
Hamster, bilinenin aksine tavşanla fareyle sincapla bir şeyler karıştırılarak üretilmemiştir. Böyle bilinmesinin sebebi, doğada bulunan ilk hamsterların laboratuvarlarda bugünkü renk renk çeşit çeşit hale getirilmesidir. Laboratuvar deneylerinde kullanılmak için çoğaltılan bu hayvanlar, ucuzluğu, bakımının kolay olması ve bıcır bıcır görüntüleriyle çok kolay ve şipşirin evcil hayvanlar. Üstelik ne kadar elinize alıp mıncıklarsanız mıncıklayın, ses etmeyecek kadar da kalenderdirler.Hamsterın bakımı kolay demiştik. Bu hayvancıklar kafeste yaşarlar. Akvaryum da olur ama havadar bir kafes daha konforlu olmaz mı? Çok zorda kalırsanız kuş kafesi bile kullanabilirsiniz geçici olarak. Kafesin dibine talaş sermeli ve bu talaşı sık sık değiştirmelisiniz. Bunun iki sebebi var, bu hayvanların nemi sevmemesi ve temizliklerine dikkat etmeleri. Buncacık hayvanın tuvalet sorunu olmaz ama ıslak talaşlar içinde huzursuz olur. Kafesin içinde bulunması gereken önemli aksesuarlar; özel yemlik ve suluk, kapalı bir bölme ve bir dönme dolaptır. Bunların hamster için özel yapılmış olması gerekir.
Hamster sıradan bir kaptan su içmez ve yemek yemez. Özel hayatlarına düşkün hayvanlar olduklarından yalnız kalacakları özel bir alanları olmalıdır. Fazla enerjilerini harcayabilecekleri ve eğlenecekleri bir dönme dolap da şarttır. Bunların hepsi ucuz plastik aksesuarlar ve pet shop'tan kolayca temin edebilirsiniz.
Hamsterları fındık, fıstık ve hazır yemle besleyebilirsiniz. En çok bunları severler, diş yapıları ve sindirim sistemleri bunlara uygundur. Tabii diğer evcil hayvanlar olduğu gibi hamsterlarda da tek tip rejim tavsiye edilmiyor. Arada bir sebze meyve verebilirsiniz, bunları da severek yiyeceklerdir, abartmamaya dikkat edin. Yem verdiğinizde yemiyorlarsa ısrar etmeyin, yuvalarında depolayıp acıktıklarında yemek gibi bir adetleri var.
Hamsterlar pek sosyal hayvanlar değildir, kendi cinslerinden hoşlanmadıkları gibi sizden de hoşlanmayabilirler. Bu hayvanlar gündüzleri uyuduklarından zorla uyandırıp sevmeye kalkarsanız ısırılmaya hazır olun. İlk eve getirdiğinizde aynı tavşanlar gibi size yavaş yavaş alışmasına izin verin. Yine de ne kadar alışırsa alışsın yeni uyandığında ya da yuvasını kurcalamaya kalkarsanız ısırılabilirsiniz.